Okres jesienno-zimowy to czas obniżonej odporności i skłonności do częstych infekcji. Istnieje wiele badań naukowych ukazujących przewagę systemu odpornościowego u osób regularnie trenujących, nadal jednak są oni narażeni na choroby sezonowe. Szczególnie w obliczu szalejących mutacji wirusa. Jak wobec tego podejść do treningu po przebytej infekcji? Czy potrzebne są badania przed powrotem do aktywności?
Kiedy przestać trenować?
Najbardziej popularnym przeziębieniem nazywamy zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, pochodzenia wirusowego. W przypadku grypy, która również jest wywoływana przez wirusa, objawy ogólne są dużo poważniejsze: od gorączki po kaszel i bóle mięśniowe. Niestety sam zestaw objawów, to dla niektórych osób ciągle pełna wątpliwości decyzja – co z treningiem?
W literaturze anglojęzycznej istnieje pojęcie testu „neck check”, do którego każda osoba zastanawiająca się czy może ćwiczyć, może się odnieść. Zasada jest bardzo prosta i zależy od miejsca występowania objawów w naszym ciele. Jeśli występują objawy infekcji górnych dróg oddechowych (a wykluczona została grypa, covid, lub bakteria), tj. od góry do poziomu szyi:
- zatkany nos lub wyciek wydzieliny,
- ból i zaczerwienienie gardła,
- kichanie,
dopuszczalna jest aktywność fizyczna, ale tylko o umiarkowanym stopniu intensywności, np.:
- nordic walking,
- spokojny marsz na bieżni,
- lekki rowerek stacjonarny,
- ćwiczenia, na które zwykle brakuje czasu: korekcja postawy, wzmocnienia tego co osłabione w naszym ciele oraz rolowanie i rozciąganie.
Nadmierna aktywność fizyczna może spowodować narastanie objawów, a nawet ich spotęgowanie, co może skończyć się zapaleniem oskrzeli, płuc, a w najgorszym przypadku nawet pobytem w szpitalu.
Jeśli objawy znajdują się poniżej szyi, oznacza to, że drobnoustrój odpowiedzialny za infekcję dotarł do dolnych dróg oddechowych. Do objawów infekcji dolnych dróg oddechowych należą:
- duszność, problemy z oddychaniem,
- kaszel z dużą ilością odkrztuszanej wydzieliny
- inne alarmujące objawy: biegunka i wymioty, złe samopoczucie, ból mięśni, powiększone węzły chłonne, przyspieszona czynność serca.
W takich przypadkach treningi należy odroczyć do momentu poprawy stanu zdrowia i samopoczucia. Również choroby bakteryjne, z powodu których lekarz przepisał nam antybiotyk, są przeciwwskazaniem do wysiłku.
CO W PRZYPADKU ZACHOROWANIA NA COVID?
W przypadku zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 w większości mamy do czynienia z przejściem bezobjawowym, lub łagodnym (ok. 80%) a typowe objawy to:
- kaszel,
- gorączka,
- wymioty,
- biegunka,
- silne osłabienie,
- bóle mięśniowe/stawowe,
- duszności,
- bóle klatki piersiowej,
- objawy neurologiczne,
- bóle głowy,
- zaburzenia węchu, smaku.
Czas trwania objawów waha się między 1 a 6 tygodniami.
Niestety ten rodzaj wirusa może wywołać liczne powikłania obejmujące w szczególności układ oddechowy (zapalenie i obrzęk krtani u osób ciężko przechodzących infekcję, nadkażenie bakteryjne i zapalenie bakteryjne płuc, w tym najgroźniejsze martwicze, wywołane gronkowcem złocistym, ostrą niewydolność́ oddechową) i sercowo-naczyniowy (zapalenie osierdzia, ostrą dysfunkcją lewej komory serca i pogorszeniem frakcji wyrzutowej).
W tym miejscu należy wspomnieć, że nagły zgon sercowy w grupie zawodników do 35 roku życia, jest w głównej mierze spowodowany zapaleniem mięśnia sercowego, które w przebiegu infekcji COVID-19 może dawać niecharakterystyczne dla tej jednostki objawy. Tym bardziej, że często zapalenie mięśnia sercowego może mieć przebieg umiarkowany lub łagodny oraz niespecyficzny, który można pomylić np. z objawami przetrenowania: bólami mięśniowymi i ogólnym zmęczeniem.
JAK BEZPIECZNIE WRÓCIĆ DO TRENINGU PO CHOROBIE?
Jaką diagnostykę przeprowadzić u zawodników, którzy mimo skąpo objawowego przebiegu lub nawet nieprezentujący żadnych dolegliwości związanych z infekcją, są narażeni na powikłania związane m.in. z układem sercowo-naczyniowym?
Najbardziej trafnym, a jednocześnie rozbudowanym, wykorzystującym możliwości współczesnej medycyny i diagnostyki, pozwalającym w pełni zbadać zawodników wracających do czynnego uprawiania sportu jest schemat zaproponowany przez British Journal of Sports Medicine:
Jeśli symptomy utrzymywały się do 7 dni i upłynęło min. 10 dni od zakończenia symptomów, należy wykonać:
➡ EKG 12 odprowadzeniowe
➡ ECHO serca (badanie ultrasonograficzne)
Na tym etapie nie są potrzebne dodatkowe badania układu oddechowego i biochemiczne. Ale gdy wyniki powyższych badań wykażą nieprawidłowości konieczna jest dalsza diagnostyka:
➡ MRI serca
➡ Holter EKG
➡ Badanie krwi (HS troponina T)
➡ Badanie ergospirometryczne CPET
Jeśli symptomy utrzymują się ponad 14 dni (kaszel, zmęczenie, bóle w klatce piersiowej, palpitacje, spadek wydolności należy wykonać badania:
➡ EKG 12 odprowadzeniowe,
➡ Badanie MRI serca
➡ Badanie spirometryczne płuc
➡ RTG płuc
Jeśli wyniki są prawidłowe należy dodatkowo przed powrotem do sportu wykonać badanie CPET (ergospirometryczne) i badanie holter EKG. Jeżeli podczas powyższych badań kardiologicznych lekarz zaobserwował jakiekolwiek nieprawidłowości to nie należy podejmować treningu i postępować w celu wyleczenia dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego. Jeśli stwierdzone zostaną nieprawidłowości ze strony układu oddechowego należy dodatkowo wykonać tomografię komputerową klatki i badanie ergospirometryczne CPET.
W przypadku wystąpienia objawów lub dodatniego wyniku testu na SARS-CoV-2 należy zawsze zaprzestać treningów. Ma to na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych poprzez „odciążenie” układu odpornościowego i konserwację zdolności regeneracyjnych organizmu. Obejmuje to wszystkie postaci aktywności fizycznej, poza czynnościami dnia codziennego.
Przy przebiegu bezobjawowym lub łagodnym większą aktywność fizyczną można wznowić po 10 dniach od odpowiednio dodatniego testu przy przebiegu bezobjawowym lub ostatnich objawów, a przy umiarkowanym lub cięższym bez powikłań sercowych i płucnych po 14 dniach od ostatnich objawów. W przypadku wystąpienia powikłań okres ten może się wydłużyć.
W przypadku przebycia „zwykłej” infekcji, czy bakteryjnego zakażenia zagrożeniem jest niedoleczenie, a co za tym idzie nawrót cięższej postaci choroby. Dlatego:
- Przestrzegaj zaleceń lekarza i regularnie przyjmuj zalecone leki, aż do zakończenia kuracji.
- Choroby nie da się pospieszyć, nie wolno bagatelizować żadnych objawów.
- Pamiętaj o regularnym wietrzeniu pomieszczenia.
- Po chorobie staraj się ograniczyć przebywanie w dużych skupiskach ludzi, w których najłatwiej o złapanie niechcianej infekcji.
- Ubieraj się stosownie do pogody, unikaj przegrzania i wyziębienia.
- Koniecznie dogrzej się, jeśli zmarzłeś/aś w trakcie treningu.
- Wysypiaj się! To podczas snu regenerujesz się najszybciej.
- Nie miej wyrzutów sumienia, jeśli zrezygnujesz z treningu ze względu na samopoczucie. Lepiej nie zmuszać się do wysiłku nawet przy niewielkim osłabieniu.
- Odżywiaj się odpowiednio. Witaminy, tłuszcze, minerały, pełnowartościowa dieta jest wielkim sprzymierzeńcem odporności.
- Nie lekceważ zaleceń sanitarnych. Częste mycie rąk to nie tylko nakazy odgórnie ustanowione, wiele wirusów potrafi długo bytować na skórze.
Powrót do sportu po infekcji to kwestia bardzo indywidualna. Zespół Formy na Szczyt przykłada do tego ogromną wagę. Jako trenerzy pomagamy podopiecznym rozpoznać, kiedy jest dzień na zwolnienie obrotów, a może zbliża się osłabienie, a kiedy organizm daje nam znać, że jest dobrze zregenerowany i gotowy na progresje w treningu. Ustalamy właściwy schemat postępowania, pozwalający usystematyzować etapy diagnostyki i stopniowe zwiększanie obciążenia treningowego. Lepiej zapobiegać niż leczyć 😉
W przypadku przebycia „zwykłej” infekcji, czy bakteryjnego zakażenia zagrożeniem jest niedoleczenie, a co za tym idzie nawrót cięższej postaci choroby. Dlatego:
Chcesz trenować z naszymi trenerami, zajrzyj TUTAJ ➡
- Źródła:
- Malec K., Return to active sports after SARS-Cov-2 infection, Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med © MEDSPORTPRESS, 2020; 3(4); Vol. 36, 107-113
- Brzozowska- Wicherek E., Powrót do aktywności fizycznej po chorobie, Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne/ Edukacja prozdrowotna, 20 stycznia 2020, Nr 41
- www.kardiologsportowy.pl
- Wilson M., Hull J., Rogers J., Pollock N., Dodd M., Haines J., Harris S., Loosemore A., Malhotra A., Pieles G., Shah A., Taylor L., Vyas A., Haddad F., Sharma S., Cardiorespiratory considerations for return-to-play in elite athletes after COVID-19 infection: a practical guide for sport and exercise medicine physicians, British Journal of Sports Medicine, vol. 54, issue 19
- Cavigli L., Frascaro F., Turchini F., Mochi N., Sarto P., Bianchi S., Parri A., Carraro N., Valente S., Focardi M., Cameli M., Bonifazi M., D’Ascenzi F., A prospective study on the consequences of Sars-CoV-2 infection on the heart of young adult competitive athletes: Implications for safe return-to-play, J Cardiol. 2021 Aug 1;336:130-136. doi:10.1016/j.ijcard.2021.05.042.Epub 2021 May 31.
